Uû ban Giám s¸t ng©n hµng Basel lµ Uû ban bao gåm c¸c c¬ quan gi¸m s¸t ng©n hµng ®îc thµnh lËp bëi c¸c thèng ®èc NHTW cña nhãm c¸c níc G-10 n¨m 1975. Uû ban bao gåm c¸c ®¹i diÖn l·nh ®¹o cao cÊp cña c¸c c¬ quan gi¸m s¸t ng©n hµng vµ c¸c NHTW cña c¸c níc BØ, Canada, Ph¸p, §øc, Italia, NhËt B¶n, Luxemboure, Hµ Lan, Thuþ §iÓn, Anh vµ Mü. Uû ban thêng nhãm häp t¹i Ng©n hµng Thanh to¸n Quèc tÕ ë Basel
Nguyên tắc cơ bản số 1
Một hệ thống giám sát ngân hàng hiệu quả phải phân định rõ trách nhiệm và mục tiêu cho mỗi cơ quan liên quan trong hoạt động giám sát ngân hàng. Mỗi cơ quan giám sát cần hoạt động độc lập và có đầy đủ nguồn lực. Một khung pháp lý phù hợp cho hoạt động giám sát ngân hàng cũng rất cần thiết, trong đó bao gồm các quy định về quyền cấp phép thành lập ngân hàng và hoạt động giám sát thường xuyên; quyền xö lý việc tuân thủ pháp luật và những vấn đề về an toàn và hiệu quả ho¹t ®éng của ngân hàng; và sự bảo vệ của pháp luật ®èi với c¬ quan gi¸m s¸t. Thiết lập cơ chế phù hợp trong việc chia sẻ và bảo mật thông tin giữa các cơ quan giám sát ngân hàng.
Nguyên tắc cơ bản số 2
Cần qui định rõ những hoạt động được phép thực hiện của các tổ chức được cấp phép hoạt động và chịu sự giám sát như các ngân hàng, đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng từ “ngân hàng” trong tên gọi của các tổ chức.
Nguyên tắc cơ bản số 3
Cơ quan cấp phép có quyền đặt ra những tiêu chuẩn cho việc thành lập ngân hàng và từ chối các đơn xin thành lập không đáp ứng được các yêu cầu đặt ra. Qui trình cấp phép ở mức tối thiểu phải bao gồm các đánh giá cơ bản về cấu trúc sở hữu, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ, ban lãnh đạo cao cấp của ngân hàng, kế hoạch hoạt động và kiểm soát nội bé cũng như tình hình tài chính dù kiÕn, bao gåm c¶ nguån vèn gãp của ngân hàng; đối với trường hợp chủ sở hữu hoặc ngân hàng mẹ là một ngân hàng nước ngoài, cÇn có sự chấp thuận của cơ quan giám sát tại nước b¶n xø.
Nguyên tắc cơ bản số 4
Nguyên tắc cơ bản số 5
Cơ quan giám sát phải có quyền đề ra các tiêu chuẩn để đánh giá việc mua lại hay đầu tư lín của ngân hàng và đảm bảo rằng cơ cấu mua lại hay đầu tư không tạo rủi ro cho ngân hàng hay cản trở hoạt động giám sát hiệu quả
Nguyên tắc cơ bản số 6
Cơ quan gi¸m s¸t thiết lập các yêu cầu về mức vốn an toàn tối thiểu ®èi với các ngân hàng. C¸c yªu cÇu ®ã ph¶i phản ánh đúng rủi ro trong hoạt động ngân hàng và qui định rõ về cơ cấu vốn có khả năng bù đắp lỗ. Riêng đối với những ngân hàng có hoạt động quốc tế, những yêu cầu nói trên không được thấp hơn mức quy định của Tháa thuËn Basel Capital Accord vµ c¸c phiªn b¶n söa ®æi sau ®ã cña Tháa thuËn.
Nguyên tắc cơ bản số 7
Nguyên tắc cơ bản số 8
Cơ quan giám sát cần đảm bảo rằng các ngân hàng thiết lập và tuân thủ các chính sách, thông lệ và thủ tục đánh giá chất lượng tài sản và møc ®é ®Çy ®ñ vÒ trích lập dự phòng tæn thÊt tÝn dụng vµ c¸c kho¶n dù tr÷ tæn thÊt tÝn dông.
Nguyên tắc cơ bản số 9
Cơ quan giám sát cần đảm bảo rằng ngân hàng có hệ thống thông tin quản trị cho phép ban lãnh đạo ngân hàng nhận biết được mức độ tập trung trong danh mục đầu tư. C¬ quan giám sát cần quy định các giíi hạn an toàn nhằm hạn chế rủi ro của ngân hàng trong hoạt động cho vay với một kh¸ch hµng vay hoặc một nhóm khách hàng vay có quan hệ mật thiết.
Nguyên tắc cơ bản số 10
Để ngăn ngừa việc lạm dụng phát sinh từ việc cấp các khoản cho vay với các bên có liên quan, cơ quan giám sát ph¶i quy ®Þnh c¸c ngân hàng tiến hành cho vay với các công ty và cá nhân có liên quan theo đúng giá trị thị trường, đồng thời giám sát chặt chẽ việc gia hạn tín dụng cho các khoản vay nói trên và cã c¸c biÖn ph¸p phù hợp để kiểm soát và hạn chế rủi ro.
Nguyên tắc cơ bản số 11
Nguyên tắc cơ bản số 12
Cơ quan giám sát cần được đảm bảo ngân hàng có hệ thống cho phép đo lường chÝnh x¸c, giám sát và kiểm soát toàn diện rủi ro thị trường; cơ quan giám sát phải có quyền quy định những giới hạn cụ thể và/hoặc những yêu cầu về vốn bù đắp rủi ro thị trường nếu cần thiết.
Nguyên tắc cơ bản số 13
Cơ quan giám sát cần được đảm bảo rằng ngân hàng duy trì quy trình quản lý rủi ro toàn diện (bao gồm cả vai trò giám sát thÝch hîp cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban ®iÒu hµnh cấp cao) nhằm nhận biết, đo lường, giám sát và kiểm soát tất cả các rủi ro trọng yếu khác và duy trì mức vốn bù đắp rủi ro nếu cần thiết.
Nguyên tắc cơ bản số 14
Cơ quan giám sát cần kiểm tra để xác định rằng ngân hàng có hệ thống kiểm soát nội bộ phù hợp với tính chất và quy mô hoạt động cña ngân hàng. Hệ thống kiểm soát nội bộ bao gồm việc phân định rõ ràng quyền hạn và trách nhiệm; phân định chức năng trong hoạt động cña ng©n hµng, chuyÓn vèn, hạch toán tài sản có và tµi s¶n nợ; thống nhất các quy trình; kiểm soát tài sản; chức năng kiểm toán nội bộ cã sù ®éc lËp cÇn thiÕt hoặc kiểm toán độc lập và chức năng tuân thủ nhằm kiểm tra mức độ tuân thủ của ngân hàng với hệ thống kiểm soát nói trên cũng như với các quy định của luật pháp.
Nguyên tắc cơ bản số 15
Cơ quan giám sát cần kiểm tra để xác định rằng ngân hàng có đầy đủ các chính sách, thông lệ và thủ tục bao gồm cả nguyên tắc “nhận biết khách hàng” một cách nghiêm ngặt để đảm bảo tuân thủ các chuẩn mực về đạo đức và chuyên môn trong lĩnh vực tài chính, đồng thời ngăn ngừa việc ngân hàng bị sử dụng cho các mục đích tội phạm, dù vô tình hay hữu ý.
Nguyên tắc cơ bản số 16
Hệ thống giám sát ngân hàng hiệu quả phải kết hợp giữa thanh tra tại chỗ và giám sát từ xa.
Nguyên tắc cơ bản số 17
Cơ quan giám sát phải thường xuyên liên hệ với bộ máy lãnh đạo ngân hàng và am hiểu mọi hoạt động của ngân hàng.
Nguyên tắc cơ bản số 18
Cơ quan giám sát phải có phương tiện thu thập, xem xét và phân tích báo cáo an toàn hoạt động và thông tin thống kê từ ngân hàng trên phương diện riêng lẻ và hợp nhất.
Nguyên tắc cơ bản số 19
C¬ quan gi¸m s¸t phải có phương tiện để đánh giá độc lập các thông tin gi¸m s¸t thông qua thanh tra tại chỗ hoặc sử dụng kiểm toán độc lập.
Nguyên tắc cơ bản số 20
Một nội dung quan trọng trong hoạt động giám sát ngân hàng là khả năng giám sát tập đoàn ngân hàng trên phương diện hợp nhất.
Nguyên tắc cơ bản số 21
Cơ quan giám sát cần đảm bảo rằng các ngân hàng lưu giữ hồ sơ đầy đủ theo đúng các chính sách và thông lệ kế toán nhằm giúp cơ quan giám sát có được cái nhìn trung thực và hợp lý về tình hình tài chính vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña ngân hàng. Cơ quan giám sát cũng cần được đảm bảo rằng ngân hàng c«ng bè theo ®Þnh kú các báo cáo tài chính phản ánh hợp lý tình hình hoạt động của mình.
Nguyên tắc cơ bản số 22
Cơ quan giám sát có ®ñ c¸c biÖn ph¸p gi¸m s¸t theo thÈm quyÒn ®Ó ¸p dông những biện pháp xử lý kịp thời với các ngân hàng vi phạm quy chế an toàn hoạt động (như tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu) và vi phạm các quy định của pháp luật hoặc khi quyền lợi của người gửi tiền bị đe dọa dưới bất kỳ hình thức nào. Trong những trường hợp khẩn thiết, cơ quan giám sát có quyền thu hồi hoặc kiến nghị thu hồi giấy phép hoạt động của ngân hàng.
Nguyên tắc cơ bản số 23
Cơ quan giám sát tiến hành giám sát trên phương diện hợp nhất trªn toµn thÕ giíi ®èi với các ngân hàng có hoạt động quốc tế, kiểm soát chặt chẽ và áp dụng các quy chế an toàn hoạt động phù hợp với tất cả các hoạt động kinh doanh trên toàn thế giới của ngân hàng, chủ yếu ®èi víi các chi nhánh nước ngoài, các liên doanh và công ty con.
Nguyên tắc cơ bản số 24
Một nội dung quan trọng của hoạt động giám sát trên phương diện hợp nhất là thiết lập liên hệ và trao đổi thông tin với các cơ quan giám sát khác, chủ yếu là cơ quan giám sát tại nước sở tại.
Nguyên tắc cơ bản số 25
Cơ quan giám sát yêu cầu hoạt động của các ngân hàng nước ngoài cũng phải tuân thủ những qui chế an toàn như đối với các ngân hàng trong nước vµ cơ quan giám sát phải có quyền chia xẻ thông tin theo yêu cầu của cơ quan giám sát nước b¶n xø cho mục đích gi¸m s¸t trªn ph¬ng diÖn hîp nhÊt.
Theo Nguyễn Hữu Nghĩa - Ngân hàng Nhà nước
Email: webmaster@sbv.gov.vn
Mong anh tiếp tục gửi bài cho Blog.
Mong anh tiếp tục gửi bài cho Blog.
